สัดส่วน คปอ (คณะกรรมการความปลอดภัย) จากนายจ้างและลูกจ้าง

28

คณะกรรมการความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน (คปอ.) เป็นองค์ประกอบสำคัญในระบบการจัดการด้านความปลอดภัยขององค์กร ซึ่งมีบทบาทในการดูแลและปฏิบัติตามมาตรฐานด้านความปลอดภัย เพื่อป้องกันอุบัติเหตุและอันตรายที่อาจเกิดขึ้นในสถานประกอบกิจการ

ความสำคัญของคณะกรรมการความปลอดภัย

คณะกรรมการความปลอดภัย (คปอ.) มีหน้าที่หลักในการกำหนดนโยบายด้านความปลอดภัย การตรวจสอบและประเมินความเสี่ยง การจัดทำแผนการป้องกันและลดความเสี่ยง รวมถึงการติดตามผลการดำเนินงานด้านความปลอดภัย โดยคปอนั้นมาจากหลายๆฝ่ายขององค์กร รวมถึงฝ่ายลูกจ้างเองก็สามารถมีส่วนร่วมในการเป็นคณะกรรมการ ซึ่งจะมาจากกการเลือกจากนายจ้าง และลูกจ้าง โดยจะมีสัดส่วนจำนวนที่มาจากทั้ง 2 ฝ่ายตามกฎหมายกำหนด

แต่ไม่ว่าจะมาจากการเลือกของนายจ้าง หรือการเลือกจากลูกจ้างผู้ที่จะมาทำหน้าที่ คปอ ขององค์กรต้องผ่านการอบรม คปอ จากศูนย์ฝึกอบรมที่ได้รับอนุญาต เพื่อทำการขึ้นทะเบียนเป็น คปอ ขององค์กรอย่างถูกต้อง

โครงสร้างและตำแหน่งของคณะกรรมการความปลอดภัย

โครงสร้างของคณะกรรมการความปลอดภัยประกอบด้วยตำแหน่งหลักหลายตำแหน่ง โดยแต่ละตำแหน่งมีบทบาทและความรับผิดชอบที่ชัดเจน ดังนี้:

1. ประธานกรรมการ: มักจะมาจากผู้แทนนายจ้างระดับบริหาร เช่น ผู้บริหารสูงสุด หรือผู้จัดการฝ่ายความปลอดภัย ซึ่งมีบทบาทในการกำหนดนโยบายและกลยุทธ์ด้านความปลอดภัยขององค์กร
2. กรรมการความปลอดภัย (จากนายจ้าง): มาจากผู้แทนนายจ้างระดับหัวหน้างานหรือผู้จัดการที่มีความรู้และประสบการณ์ในการจัดการความปลอดภัย มีบทบาทในการดูแลและปฏิบัติตามมาตรฐานความปลอดภัยในระดับปฏิบัติการ
3. กรรมการความปลอดภัย (จากลูกจ้าง): มาจากผู้แทนของลูกจ้าง ซึ่งเป็นตัวแทนในการเสนอแนะความคิดเห็นและข้อเสนอเกี่ยวกับความปลอดภัยจากมุมมองของพนักงาน
4. กรรมการและเลขานุการ: มักเป็นเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยที่มีประสบการณ์สูง เช่น จป.เทคนิคขั้นสูง หรือ จป.วิชาชีพ ซึ่งมีบทบาทในการบันทึกการประชุมและจัดทำเอกสารที่เกี่ยวข้อง หากคุณจัดอยู่ในองค์กรบัญชีที่ 3 หน้าที่นี่สามารถใช้ผู้แทนนายจ้างระดับบังคับบัญชา แทนจป.เทคนิคขั้นสูง หรือ จป.วิชาชีพ ได้

สัดส่วนของคณะกรรมการความปลอดภัยฯ (คปอ) ตามขนาดขององค์กร

การจัดสัดส่วนของคณะกรรมการความปลอดภัยต้องพิจารณาตามขนาดขององค์กร เพื่อให้สามารถตอบสนองความต้องการและปัญหาด้านความปลอดภัยได้อย่างมีประสิทธิภาพ การกำหนดจำนวนและสัดส่วนของคปอ. สามารถสรุปได้ตามขนาดขององค์กรดังนี้:

การจัดสัดส่วนตามขนาดองค์กร

• องค์กรขนาดเล็ก (50-99 คน): จำนวนคปอ. รวมไม่น้อยกว่าหรือเท่ากับ 5 คน ประกอบด้วย ประธานกรรมการ 1 คน กรรมการความปลอดภัยจากนายจ้าง 1 คน กรรมการความปลอดภัยจากลูกจ้าง 2 คน และกรรมการและเลขานุการ 1 คน ซึ่งสัดส่วนนี้จะช่วยให้การจัดการด้านความปลอดภัยมีความครอบคลุมและเหมาะสมตามขนาดขององค์กร
• องค์กรขนาดกลาง (100-499 คน): จำนวนคปอ. รวมไม่น้อยกว่าหรือเท่ากับ 7 คน ประกอบด้วย ประธานกรรมการ 1 คน กรรมการความปลอดภัยจากนายจ้าง 2 คน กรรมการความปลอดภัยจากลูกจ้าง 3 คน และกรรมการและเลขานุการ 1 คน การเพิ่มจำนวนคปอ. จะช่วยให้การจัดการด้านความปลอดภัย สามารถจัดการกับปัญหาที่ซับซ้อนและหลากหลายได้ดีขึ้น
• องค์กรขนาดใหญ่ (500 คนขึ้นไป): จำนวนคปอ. รวมไม่น้อยกว่าหรือเท่ากับ 11 คน ประกอบด้วย ประธานกรรมการ 1 คน กรรมการความปลอดภัยจากนายจ้าง 4 คน กรรมการความปลอดภัยจากลูกจ้าง 5 คน และกรรมการและเลขานุการ 1 คน การจัดสัดส่วนที่เพิ่มขึ้นนี้จะช่วยให้สามารถจัดการกับปัญหาด้านความปลอดภัยที่มีความซับซ้อนมากขึ้น ในองค์กรขนาดใหญ่

องค์กรต้องจัดเตรียมจำนวน คปอ และสัดส่วนให้ครบตามกฎหมาย และในการจัดทำเอกสารสำเนารายชื่อคณะกรรมการและหน้าที่รับผิดชอบ ให้กับกรมสวัสดิการฯเอง สัดส่วนที่ถูกต้องตามกฎหมายก็เป็นสิ่งหนึ่งในการใช้พิจารณา

วิธีการเตรียมความพร้อมและบทบาทของคณะกรรมการ

การเตรียมความพร้อมของคณะกรรมการความปลอดภัยเป็นสิ่งที่สำคัญในการดำเนินงานด้านความปลอดภัย ซึ่งประกอบด้วย:

1. การฝึกอบรม: คณะกรรมการควรได้รับการฝึกอบรมเกี่ยวกับกฎหมายและแนวปฏิบัติด้านความปลอดภัย เพื่อให้มีความรู้และทักษะที่จำเป็นในการปฏิบัติงาน โดยเนื้อหาที่จำเป็นในการทำงานได้จัดไว้ในหลักสูตร คปอ ได้อัปเดทใหม่ในปี 2565
2. การประชุมและการวางแผน: คณะกรรมการต้องมีการจัดประชุมประจำทุกเดือน (เป็นข้อบังคับ) เพื่อวางแผนการดำเนินงานด้านความปลอดภัย ประเมินผลตามแผนที่วางไว้
3. การประสานงาน: คณะกรรมการควรมีการประสานงานกับหน่วยงานภายในและภายนอกองค์กร เพื่อให้การดำเนินงานด้านความปลอดภัยเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ

ตัวอย่างสถานประกอบการที่ต้องมีคปอ

การจัดตั้งคณะกรรมการความปลอดภัยฯ (คปอ.) เป็นข้อกำหนดที่กฎหมายกำหนดสำหรับสถานประกอบกิจการที่มีจำนวนพนักงานตามที่กำหนด ตัวอย่างของสถานประกอบการที่ต้องมีคณะกรรมการความปลอดภัยฯ มีดังนี้:

1. โรงงานอุตสาหกรรม: โรงงานที่มีการผลิตสินค้าหรือการแปรรูปวัตถุดิบ เช่น โรงงานผลิตอาหาร โรงงานเคมี โรงงานเหล็ก เป็นต้น โรงงานเหล่านี้มักมีการใช้เครื่องจักรและสารเคมีที่อาจเป็นอันตราย จึงต้องการคณะกรรมการความปลอดภัยเพื่อดูแลการป้องกันอุบัติเหตุและลดความเสี่ยงด้านสุขภาพและความปลอดภัย
2. สถานพยาบาล: โรงพยาบาลและคลินิกที่มีจำนวนพนักงานมากจำเป็นต้องมีคณะกรรมการความปลอดภัยเพื่อดูแลด้านความปลอดภัยทั้งของพนักงานและผู้ป่วย เช่น การป้องกันการติดเชื้อ การจัดการอุบัติเหตุ และการป้องกันความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับการใช้เครื่องมือทางการแพทย์
3. สถานที่ทำงานที่มีการใช้เครื่องจักรหนัก: เช่น บริษัทก่อสร้างและบริษัทที่ทำงานเกี่ยวกับการขนส่ง โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมที่มีการใช้เครื่องจักรหนักหรือการทำงานในสภาพแวดล้อมที่เสี่ยงต่อความปลอดภัย การมีคณะกรรมการความปลอดภัยจะช่วยให้การจัดการด้านความปลอดภัยมีความเข้มงวดและมีประสิทธิภาพ
4. บริษัทบริการ: เช่น บริษัทที่ให้บริการด้านการเงินและเทคโนโลยี แม้จะไม่เห็นความเสี่ยงสูงเท่ากับโรงงานหรือสถานพยาบาล แต่การมีคณะกรรมการความปลอดภัยยังสำคัญสำหรับการจัดการความเสี่ยงจากการทำงานที่อาจมีความเครียดหรือปัญหาสุขภาพที่เกี่ยวข้อง
5. ศูนย์การค้าและสถานที่สาธารณะ: เช่น ห้างสรรพสินค้าและศูนย์การค้าที่มีการจัดการกิจกรรมสาธารณะและการให้บริการลูกค้าจำนวนมาก การมีคณะกรรมการความปลอดภัยจะช่วยในการจัดการกับความเสี่ยงจากการเกิดอุบัติเหตุ การป้องกันอัคคีภัย และการจัดการสถานการณ์ฉุกเฉินต่างๆ

ข้อมูลข้างต้นเป็นเพียงตัวอย่างสถานประกอบการหลักๆ ที่ต้องมี คปอ ในองค์กร ยังมีอีกหลายสถานประกอบการที่ต้องมี คปอ ตามกฎหมายซึ่งได้ให้ข้อมูลไว้ในประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง หลักสูตรการฝึกอบรม คุณสมบัติวิทยากร และการดำเนินการฝึกอบรมคณะกรรมการความปลอดภัยฯ ในการทำงาน พ.ศ 2566 ตามบัญชีที่ 1, 2 และ 3

สรุป

การจัดสัดส่วนของคณะกรรมการความปลอดภัยฯ (คปอ.) เป็นส่วนสำคัญที่ช่วยให้การดำเนินงานด้านความปลอดภัยในองค์กรมีประสิทธิภาพและเป็นไปตามกฎหมาย การจัดสัดส่วนให้เหมาะสมตามขนาดขององค์กรและความต้องการของทุกฝ่ายจะช่วยให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างราบรื่นและมีประสิทธิภาพ การเตรียมความพร้อมและการติดตามผลอย่างต่อเนื่องจะช่วยให้คณะกรรมการสามารถตอบสนองต่อความต้องการและปัญหาด้านความปลอดภัยได้อย่างมีประสิทธิภาพ